Fotowoltaika – jak rozliczyć nadwyżkę prądu z instalacji PV?

Posiadanie własnej instalacji fotowoltaicznej to obecnie bardzo popularny trend. Panele słoneczne montowane na dachach domów pozwalają nie tylko na produkcję ekologicznej energii elektrycznej, ale też na realne oszczędności w domowym budżecie. Jednak aby w pełni wykorzystać potencjał fotowoltaiki, konieczne jest prawidłowe rozliczenie nadwyżki prądu z takiej instalacji.

Jak rozliczyć nadwyżkę prądu z fotowoltaiki?

Rozliczenie nadwyżki wyprodukowanego prądu z instalacji PV odbywa się w ramach systemu opustów. Oznacza to, że energia wprowadzona do sieci zostaje rozliczona przez operatora z energią pobraną z sieci w późniejszym terminie. Najczęściej rozliczenie następuje raz w roku na koniec okresu rozliczeniowego.

Aby dokonać rozliczenia, należy złożyć stosowny wniosek do swojego operatora sieci dystrybucyjnej. We wniosku trzeba podać dane osobowe, numer licznika oraz informacje o mocy instalacji PV. Na tej podstawie operator wystawi rozliczenie, w którym wskaże ilość energii wprowadzonej i pobranej z sieci w ciągu roku.

Jeśli wyprodukowano więcej prądu niż zużyto, nadwyżka przechodzi na kolejny okres rozliczeniowy. Niewykorzystane opusty przepadają po upływie 3 lat od końca roku, w którym zostały wydane.

Ile można zaoszczędzić dzięki instalacji fotowoltaicznej?

Oszczędności z instalacji fotowoltaicznej zależą od kilku czynników:

• Mocy instalacji PV - im większa moc, tym więcej prądu można wyprodukować.
• Zużycia energii w gospodarstwie domowym - im większe zużycie prądu, tym więcej można "zmagazynować" w formie opustów.
• Orientacji i nachylenia paneli - optymalna orientacja na południe i nachylenie ok. 30-40 stopni zapewnia najwyższą produkcję.
• Lokalizacji - im bardziej nasłoneczniony teren, tym lepsze efekty daje instalacja.

Przeciętne gospodarstwo domowe może zaoszczędzić nawet 500-1000 zł rocznie dzięki instalacji PV o mocy 3-5 kW. Przy większych systemach 10-20 kW oszczędności sięgają już 2-4 tys. zł rocznie.

Jakie są zasady rozliczania nadwyżki prądu z PV?

Podstawowe zasady rozliczania nadwyżki z fotowoltaiki są następujące:

• Energię rozlicza się w stosunku 1 do 0,7 - 1 kWh wprowadzonej do sieci = 0,7 kWh pobranej.
• Opusty obowiązują przez 12 miesięcy od daty wprowadzenia energii do sieci.
• Niewykorzystane opusty przechodzą na kolejny okres rozliczeniowy przez maks. 3 lata.
• Po upływie 3 lat niewykorzystane opusty bezpowrotnie przepadają.
• Rozliczenie odbywa się w okresach ustalonych przez operatora sieci dystrybucyjnej.

Warto pamiętać, że od 2022 r. obowiązuje nowy system rozliczeń net billing. Wprowadza on m.in. opłatę jakościową za energię wprowadzoną do sieci z mikroinstalacji PV.

Kiedy opłaca się magazyn energii przy instalacji fotowoltaicznej?

Magazyn energii, czyli baterie fotowoltaiczne pozwalają zmagazynować nadwyżki produkcji z PV i wykorzystać je, gdy panele nie pracują (noc, zachmurzenie). Zakup magazynu energii opłaca się, gdy:

• Mamy nadwymiarową instalację PV, produkującą znacznie więcej prądu, niż zużywamy na bieżąco.
• Chcemy maksymalnie zwiększyć autokonsumpcję, czyli zużycie własnego prądu z PV.
• Posiadamy taryfę dynamiczną i chcemy przesunąć pobór energii na tańsze strefy czasowe.
• Często mamy przerwy w dostawie prądu - magazyn zapewni awaryjne zasilanie.

Koszt magazynu energii to obecnie ok. 6000-10000 zł za 1 kWh pojemności. Inwestycja zwraca się po ok. 7-10 latach.

Jakie dokumenty potrzebne są do rozliczenia fotowoltaiki?

Aby rozliczyć nadwyżkę energii z instalacji fotowoltaicznej potrzebne są następujące dokumenty:

• Umowa kompleksowa regulująca zasady rozliczenia energii wprowadzonej do sieci.
• Faktura za montaż instalacji fotowoltaicznej.
• Protokół odbioru technicznego instalacji PV.
• Zaświadczenie Operatora Sieci Dystrybucyjnej potwierdzające montaż licznika dwukierunkowego.
• Wniosek o rozliczenie nadwyżek wraz z oświadczeniem, że instalacja ma moc poniżej 50 kW.

Dodatkowo przydatne mogą być także faktury za zakup elementów instalacji fotowoltaicznej i certyfikaty produktów.

Co zrobić z nadwyżką prądu z paneli PV?

Aby jak najlepiej wykorzystać nadwyżki produkcji z instalacji PV, można:

• Zwiększyć zużycie własne - np. zużywając więcej energii w tańszych strefach czasowych.
• Zamontować magazyn energii, czyli baterie fotowoltaiczne.
• Sprzedać nadwyżki energii na giełdzie energii - daje to dodatkowy zarobek.
• Oddać niewykorzystane opusty sąsiadom lub rodzinie - w ramach systemu opustów.
• Wykorzystać opusty na inne cele - np. oświetlenie posesji, ogrzewanie basenu czy ładowanie samochodu elektrycznego.

Dzięki temu znacznie zmniejszymy ilość oddawanej do sieci energii i zmaksymalizujemy zyski z własnej instalacji PV.

Jakie zmiany w prawie dotyczą rozliczania fotowoltaiki w 2023 r.?

W 2023 r. planowane są kolejne zmiany przepisów dotyczących rozliczania prosumentów energii z fotowoltaiki:

• Skrócenie okresu rozliczeniowego nadwyżek z 12 do 6 miesięcy.
• Wprowadzenie opłaty jakościowej dla mikroinstalacji powyżej 10 kW mocy.
• Wyższa cena energii oddawanej do sieci w okresie letnim.
• Niższa cena energii z sieci w okresie zimowym.
• Obowiązek montażu liczników dwukierunkowych dla wszystkich prosumentów.

Zmiany te mają na celu bardziej sprawiedliwe rozliczanie prosumentów i pokrycie kosztów operatorów sieci związanych z odbiorem energii z mikroinstalacji PV.

Ile kosztuje rozliczenie nadwyżki prądu z instalacji fotowoltaicznej?

Koszt rozliczenia nadwyżki energii z fotowoltaiki zależy od operatora sieci dystrybucyjnej i wynosi zwykle od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Dodatkowo od 2022 r. obowiązuje opłata jakościowa za energię wprowadzoną do sieci, która wynosi ok. 0,8 gr/kWh.

Łączny koszt rozliczenia i opłaty jakościowej dla typowej instalacji PV o mocy 5 kW wynosi więc ok. 150-300 zł rocznie. Należy go traktować jako niezbędny element związany z eksploatacją mikroinstalacji fotowoltaicznej.

Podsumowanie

Instalacja fotowoltaiczna to doskonały sposób na obniżenie rachunków za prąd i wyprodukowanie czystej energii elektrycznej. Jednak kluczowe dla opłacalności tej inwestycji jest prawidłowe rozliczenie nadwyżek i niewykorzystanych opustów. Warto zapoznać się z aktualnymi zasadami rozliczeń i wybrać najkorzystniejszą ofertę od swojego operatora sieci. Od tego zależy, ile zaoszczędzimy dzięki instalacji PV. Przy optymalnym rozliczeniu, fotowoltaika może obniżyć rachunki za prąd nawet o 2-3 tys. zł rocznie.