Morza i oceany od dawna fascynują ludzkość. Ich nieprzebrane głębiny kryją wiele tajemnic i skarbów. Choć zajmują ponad 70% powierzchni Ziemi, wciąż jest wiele do odkrycia w tych bezmiarach wód. Poznajmy bliżej te niezwykłe akweny!
Ile jest mórz i oceanów na świecie?
Na Ziemi wyróżniamy 5 głównych oceanów: Ocean Spokojny, Ocean Atlantycki, Ocean Indyjski, Ocean Arktyczny i Ocean Południowy. Łącznie zajmują one 361 milionów km2 powierzchni Ziemi. Ocean Spokojny jest największy - zajmuje aż 179 milionów km2. Natomiast Ocean Arktyczny jest najmniejszy i ma zaledwie 14 milionów km2.
Jeśli chodzi o morza, jest ich znacznie więcej. Szacuje się, że jest około 50 głównych mórz na świecie, w tym tak znane jak Morze Śródziemne, Morze Czerwone czy Morze Bałtyckie. Łącznie morza zajmują około 50 milionów km2 powierzchni Ziemi.
Jakie są największe i najgłębsze oceany świata?
Bez wątpienia największym oceanem jest Ocean Spokojny. Jest on również najgłębszy - w Rowie Mariańskim odnotowano aż 10 994 metry głębokości. To prawie 11 kilometrów w głąb oceanu! Ocean Indyjski jest drugim najgłębszym z maksymalną głębokością 7450 metrów w Rowie Sundajskim.
Trzecie miejsce zajmuje Ocean Atlantycki z głębokością 8605 metrów w Rowie Portorykańskim. W Oceanie Arktycznym zmierzono z kolei 5449 metrów głębokości, a w Oceanie Południowym - 7235 metrów.
Dlaczego woda w morzach jest słona?
Słone wody mórz i oceanów to efekt kumulacji przez miliony lat soli, które wpływały do nich z lądów. Główne źródła soli w wodzie morskiej to:
- Sole wypłukiwane z dna mórz i oceanów
- Sole wnoszone wraz z opadami atmosferycznymi
- Sole pochodzące z wulkanów podmorskich
- Sole dostarczane wraz z wodami rzecznymi
Uważa się, że średnie zasolenie wód morskich wynosi około 35 gramów soli na 1 litr wody. Dla porównania, woda w Bałtyckim jest prawie 4 razy mniej słona!
Jakie cuda kryją się w głębinach morskich?
Im głębiej zanurzamy się pod powierzchnię mórz i oceanów, tym bardziej niezwykłe stworzenia i zjawiska tam napotykamy. Występują tam m.in.:
- Gigantyczne kałamarnice olbrzymie
- Świecące w ciemności ryby i meduzy
- Dziwne, ślepe stworzenia bez pigmentu
- Źródła hydrotermalne z przezroczystymi rurkami
- Samotne, ogromne gąbki
Naukowcy badający głębiny mórz regularnie dokonują niezwykłych odkryć i odnajdują nieznane dotąd gatunki fauny morskiej.
Jakie skarby ukrywa Morze Bałtyckie?
Choć Bałtyk nie jest głębokim morzem, również kryje wiele ciekawostek. Odkryto tu m.in.:
- Liczne wraki statków, w tym ze skarbami na pokładzie
- Pozostałości osad i budowli z czasów Wikingów
- Kamienne kręgi i labirynty (np. koło Bornholmu)
- Ślady pierwszych farmerów z epoki kamienia
- Porosty tworzące niespotykane gdzie indziej struktury
Nie brakuje również bursztynu, który przez wieki był wydobywany z pokładów Morza Bałtyckiego.
Jakie tajemnice kryją wraki na dnie mórz?
Na dnie mórz i oceanów leżą tysiące wraków, z których wiele skrywa fascynujące historie i ładunki. Oto kilka przykładów:
- Prom Stockholm - zatonął na Bałtyku w katastrofie z setkami pasażerów
- Bismarck - niemiecki pancernik zatopiony podczas II wojny światowej
- Titanic - najsłynniejszy zatopiony statek pasażerski
- Złota Flota - hiszpańskie galeony ze skarbami z Ameryki
Nurkowie stale próbują dotrzeć do takich wraków, aby poznać ich tajemnice. Niektóre z nich skrywają bowiem wciąż nieznane historie.
Jakie niesamowite stworzenia żyją w oceanach?
Fauna mórz i oceanów zadziwia różnorodnością i dziwacznością form. Oprócz powszechnie znanych wielorybów, delfinów i ośmiornic, żyją tam również takie dziwadła jak:
- Mątwy olbrzymie o długości do 13 metrów
- Tęczowe ryby zaskroniowe
- Ślimaki morskie z kolczastymi muszlami
- Glony olbrzymie osiągające 50 metrów długości
- Drapieżne meduzy-bliznowce
Nowe gatunki zwierząt wciąż są odkrywane w morskich głębinach, dowodząc jak mało jeszcze o nich wiemy.
Jakie zagrożenia czyhają na mieszkańców mórz?
Niestety działalność człowieka stanowi poważne zagrożenie dla morskiej fauny i flory. Do głównych problemów należą:
- Zanieczyszczenie wód odpadami i chemikaliami
- Nadmierne połowy prowadzące do przełowienia
- Globalne ocieplenie powodujące zakwaszenie wód
- Hałas powodujący zagubienie orientacji u zwierząt
- Sieci widmo zagrażające wielu gatunkom
Aby ratować oceany i morza trzeba pilnie zmienić wiele złych nawyków i wprowadzić skuteczne regulacje ochrony środowiska morskiego.
Podsumowanie - morza i oceany wciąż kryją wiele tajemnic
Choć morza i oceany zajmują większość powierzchni naszej planety, wciąż skrywają przed nami wiele nieodkrytych tajemnic. Ich głębiny pełne są fascynujących stworzeń, zjawisk i pozostałości dawnych cywilizacji. Jednocześnie są one bardzo wrażliwym ekosystemem, który wymaga ochrony przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją ze strony człowieka. Poznawanie bogactwa mórz i oceanów, przy jednoczesnym poszanowaniu tych niezwykłych ekosystemów, wydaje się naszym moralnym obowiązkiem wobec przyszłych pokoleń.